Patrijarhova ljubav
prema Mitropoliji
zagrebačko-ljubljanskoj

Blaženopočivši Patrijarh Irinej je tokom desetogodišnjeg upravljanja Srpskom Pravoslavnom Crkvom više puta i svojim posjetama svjedočio arhipastirsko staranje za našu Eparhiju

Povodom upokojenja Njegove Svetosti Patrijarha srpskog g. Irineja donosimo njegovu biografiju sa osvrtom na njegove posjete Mitropoliji zagrebačko-ljubljanskoj.

Patrijarh Irinej (Gavrilović) je rođen u selu Vidova, kod Čačka, 1930. godine, od oca Zdravka i majke Milijane. Na krštenju je dobio ime Miroslav. Osnovnu školu je pohađao u rodnom selu, a gimnaziju u Čačku. Bogosloviju je završio u Prizrenu 1951. godine, a na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu diplomirao je 1957. godine. Poslije odsluženog vojnog roka postavljen je za nastavnika Prizrenske bogoslovije. Zamonašio ga je, oktobra 1959. godine, u manastiru Rakovica, Patrijarh srpski German.

Učitelj budućih sveštenika i monaha

Na dan svete Petke, 27. oktobra 1959. godine, u crkvi Ružici na Kalemegdanu u Beogradu rukopoložen je u čin jeromonaha. Dok je službovao kao profesor u Prizrenskoj bogosloviji biva upućen na studijski boravak u Atinu. Za upravnika Monaške škole u manastiru Ostrog postavljen je 1969. godine. Iz Ostroga se vraća u Prizren gdje je 1971. godine postavljen za rektora Bogoslovije. Sa te dužnosti 1974. godine, izabran je za vikarnog episkopa Njegove Svetosti Patrijarha srpskog sa titulom Episkopa moravičkog. Godinu dana kasnije (1975), izabran je za Episkopa niškog.

Sveti Arhijerejski Sabor Srpske Pravoslavne Crkve, 22. januara 2010. godine, izabrao je Episkopa Irineja za Arhiepiskopa pećkog, Mitropolita beogradsko-karlovačkog i Patrijarha srpskog. Izbor imena novog Patrijarha žrijebom, između trojice kandidata sa najviše glasova, Izborni Arhijerejski Sabor povjerio je arhimandritu Gavrilu (Vučkoviću), igumanu manastira Lepavine.

Čin ustoličenja Patrijarha srpskog gospodina Irineja izvršen je 23. januara 2010. godine, u Sabornom hramu u Beogradu. U drevni tron srpskih Arhiepiskopa i Patrijaraha u manastiru Pećka Patrijaršija ustoličen je 3. oktobra iste godine.

Zauzimanje za pravednost i mir

Patrijarh Irinej je tokom svog, skoro jedanaestogodišnjeg upravljanja Crkvom, više puta posjetio Republiku Hrvatsku. Najznačajniji su njegovi dolasci povodom ustoličenja Mitropolita Porfirija, Episkopâ slavonskog Jovana, dalmatinskog Nikodima i osječko-poljskog i baranjskog Heruvima, kao i posjeta Eparhiji dalmatinskoj povodom 400 godina rada Bogoslovije u Krki, te bogosluženja na mjestima postojanja logora tokom Drugog svjetskog rata u Jasenovcu i Mlaki.

Njegova Svetost je Mitropoliju zagrebačko-ljubljansku posjetio nekoliko puta. Prvi put u septembru 2011. godine, kada je osvetio nove kancelarije Eparhijskog Upravnog Odbora i kada je osmotrio radove na dovršenju nove zgrade Pravoslavne gimnazije i Duhovnog centra na zagrebačkom Svetom Duhu.

Od posebnog značaja je bio njegov trodnevni boravak u Zagrebu juna 2012. godine. Tada je Patrijarh, zajedno sa članovima Svetog Arhijerejskog Sinoda, svečano otvorio novopodignutu zgradu Srpske pravoslavne opšte gimnazije Katarina Kantakuzina Branković i zgradu Duhovnog centra. Tom prilikom je osvetio školsku kapelu posvećenu Svetom Savi. U svojoj besjedi Patrijarh je izrazio zadovoljstvo zbog postojanja i rada Gimnazije i rekao da je Gimnazija „veliko delo s kojim će se Zagreb ponositi, a ne samo zagreb već i cela država Hrvatska. I mi u Srbiji ćemo sigurno uzeti ovaj primer da mu sledimo jer to zahteva naše vreme“. Patrijarh se susreo sa tadašnjim državnim vrhom Republike Hrvatske, predsjednikom Ivom Josipovićem i premijerom Zoranom Milanovićem.

Tom prilikom dogodio se i veoma važan susret Patrijarha i članova Sinoda sa nadbiskupom zagrebačkim Josipom kardinalom Bozanićem i članovima Stalnog vijeća Hrvatske biskupske konferencije. Izdato je zajedničko saopštenje Patrijarha i Nadbiskupa u kome je naglašeno da je doprinos Crkava u zauzimanju za pravednost i mir među narodima neizostavan. U saopštenju je, između ostalog napisano da „episkopi obeju Crkava ohrabruju sve crkvene, državne i građanske institucije, na svim nivoima, u obe države, na neumorno zalaganje u otklanjanju posljedica rata, kako bi se ublažila stradanja i olakšala patnja svih pogođenih.“

Patrijarh je 2014. godine dva puta posjetio Zagreb. Prvi put u mjesecu martu, kako bi molitveno ispratio na vječni počinak Mitropolita zagrebačko-ljubljanskog Jovana. Besjedeći na sahrani Patrijarh je istakao da je blaženopočivši Jovan u mladim godinama izabran za Mitropolita zagrebačko-ljubljanskog, ali da „Crkva dobro zna koga, gde i kada šalje”, te da je „u smutnim vremenima mitropolit Jovan znao da se snađe i na najbolji način obavi svoju dužnost”.

Drugi put te godine je Patrijarh Irinej boravio u Zagrebu 13. jula da bi, zajedno sa episkopima Srpske, Antiohijske i Kiparske Pravoslavne Crkve, u tron Mitropolita zagrebačko-ljubljanskih uveo Mitropolita Porfirija. U svom govoru po ustoličenju istakao je da je Crkva mjesto i prostor dijaloga, a obraćajući se novom mitropolitu je rekao: „Dolazite u eparhiju i narod sa kojim dijelimo istoriju i sudbinu. Nažalost, prošlost nam nije mnogo slavna, ali smo pozvani svi Hristovom ljubavlju da nadilazimo ono što je naše i ljudsko i da u svemu pokažemo prisutnog Gospoda, koji je svojim učenicima i svima nama rekao: Ja sam sa vama u sve dane do svršetka vijeka. Crkva, koja Vas je izabrala, želi da se u svome radu držite ljubavi Jevanđelja. To je najbolji put i način da se nadiđu svi problemi koji postoje među ljudima“.

Svaki čovjek je naš brat

Značajna je bila i posjeta Patrijarha Irineja Zagrebu, septembra 2016. godine, kada je zajedno sa Mitropolitom Porfirijem, Episkopom slavonskim Jovanom i još nekoliko episkopa Srpske Pravoslavne Crkve, dočekao vaseljenskog Patrijarha Vartolomeja. Obojica Patrijaraha su prisustvovali svečanom dočeku u paraklisu svetog Save i naučnom skupu Novomučenici: Poliperspektiva II, održanom u kongresnoj sali Duhovnog centra Mitropolije zagrebačko-ljubljanske.

Patrijarsi su tokom svog boravka u Hrvatskoj služili Božanstvenu Liturgiju u Jasenovcu i osveštali obnovljeni dio episkopskog dvora u Pakracu. Dvojica Predstojatelja pomjesnih Crkava su se u Zagrebu susreli sa predsjednicom Kolindom Grabar-Kitarović i premijerom Tihomirom Oreškovićem, kao i sa nadbiskupom zagrebačkim Josipom kardinalom Bozanićem.

Svoju arhipastirsku ljubav i staranje prema Mitropoliji zagrebačko-ljubljanskoj Patrijarh Irinej je pokazao i dvodnevnim boravkom u Sloveniji u maju 2018. godine. Tada je posjetio Kopar, gde je bio primljen od strane gradonačelnika Borisa Popoviča i gde je posjetio zemljište na kome će pravoslavni vjernici graditi hram.

Njegova Svetost posjetio je i Ljubljanu, gdje se susreo sa gradonačelnikom Zoranom Jankovićem. Tada je, uz sasluženje više episkopa, služio Svetu Liturgiju u hramu svetih Kirila i Metodija. Poslije Liturgije Patrijarh je osveštao novi duhovni centar izgrađen pri hramu, u centru glavnog grada Slovenije. U svojoj besjedi poslije Liturgije patrijarh je kazao da svi ljudi „u sebi nose lik Božiji, bez obzira na nacionalnu ili versku pripadnost, na boju kože, na stepen kulture. Zbog toga je svaki čovek naš brat“, rekao je Patrijarh naglasivši da su Srbi i Slovenci uvek imali dobre međusobne odnose.