Sveti Nikolaj – pastir dobri stadu svome

Učesnici Prvog vaseljenskog sabora vidjeli su kako sa jedne strane svetog Nikolaja stoji Gospod Hristos sa Jevanđeljem, a sa druge Presveta Bogorodica c omoforom i pružaju svetitelju oduzeta obilježja arhijerejske službe

Sveti Nikolaj, arhiepiskop mirlikijski i čudotvorac, bio je sin jedinac znamenitih i bogatih roditelja, Teofana i None, žitelja grada Patare, u Likiji. Njegov istoimeni stric, episkop patarski, podučavao ga je duhovnom životu i zamonašio ga u manastiru Novi Sion. Nakon smrti roditelja, sveti Nikolaj razdao je naslijeđeno imanje siromasima. U Patari, u kojoj je služio kao sveštenik, bio je poznat po milosrđu, iako se starao da sakrije milosrdna djela koja je činio. Ubrzo je, čudesnim Promislom Božjim, bio izabran za arhiepiskopa grada Mire u Likiji, u jugozapadnoj Maloj Aziji. Milostiv, mudar, neustrašiv, sveti Nikolaj bio je pastir dobri stadu svome.

Sveti Nikolaj prisustvovao je Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. godine

U vrijeme gonjenja hrišćana pod carevima Dioklecijanom i Maksimijanom bio je bačen u tamnicu, ali je i tamo nepokolebivo nastavio da propovijeda Jevanđelje. Prisustvovao je Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. godine. Iz velike revnosti prema istini, udario je rukom jeretika Arija, zbog čega je udaljen sa Sabora i od arhijerejske službe, sve dok se nekolicini arhijereja nisu javili sam Gospod i Presveta Bogorodica i objavili im svoje blagovoljenje prema Nikolaju. Episkopi su vidjeli kako sa jedne strane svetog Nikolaja stoji Gospod Hristos sa jevanđeljem, a sa druge Bogorodica c omoforom i pružaju svetitelju oduzeta obilježja arhijerejske službe. Vidjeći ovo, saborski oci su se zadivili i ubrzo povratili Nikolaju ono što mu je oduzeto. Od tada se njegov postupak prema Ariju tumači ne kao djelo bezrazložnog gnijeva, već kao izraz ljubavi koji je trebalo da otrijezni Arija i pokaže mu da je na pogrešnom putu.

Hram svetog Nikolaja u Ćukovcu (1756)

Na ikonama svetog Nikolaja često se prikazuju motivi iz viđenja koje su imali oci Prvog vaseljenskog sabora: s jedne strane Gospod Spasitelj c jevanđeljem, a c druge Presveta Djeva kako drži arhijerejski omofor u rukama.

Sveti Nikolaj bio je uvijek odvažan zaštitnik pravde među ljudima. Milostiv, istinit, pravdoljubiv, hodio je u narodu kao anđeo Božji. Još za vrijeme života hrišćani su ga smatrali za svetitelja i prizivali ga u pomoć u mukama i nevoljama, a on bi im se javljao i pomagao. U starosti se razbolio i upokojio u Gospodu 6. decembra 343. godine.

Sveti Nikolaj najraširenija je krsna slava među pravoslavnim Srbima. Njemu su posvećeni i brojni hramovi. U Eparhiji zagrebačko-ljubljanskoj hramovnu slavu Svetog Nikolaja proslavlja crkva u Ćukovcu, nedaleko od Garešnice, podignuta 1756. godine.