Sveti Isihije Jerusalimski: Bog ponekad šalje neočekivana iskušenja (2)

Pouke svetog Isihija Jerusalimskog o molitvi i trezvoumlju (2)

6. Trezvoumlje je nepokolebivo smeštanje i stajanje pomisli uma na vratima srca. Tu on lako primećuje kako mu se prikradaju strane pomisli, tj. kradljivci i čuje što govore i što čine te ubice. On, takođe, razaznaje kakva izobraženja izazivaju demoni, pokušavajući da ga uvuku u maštanje i da ga prevare. Ukoliko se budemo trudili na ovom delu, steći ćemo osnovano iskustvo u mislenoj borbi.

6. Učestalost obazrive pažnje u umu čoveka koji se stara da zagradi izvor rđavih pomisli i dela obično rađa dvostruki strah: sa jedne strane, od ostavljenosti Bogom, a sa druge – od vaspitnog popuštenja spoljašnjih iskušenja. Bog, naime, ponekad ostavlja [čoveka] i šalje neočekivana iskušenja radi ispravljanja života, naročito onima koji su okusili sladost pokoja od toga dobra (tj. pažnje i trezvoumlja) i postali nemarni. Od te učestalosti u nama se rađa navika, a od nje izvesna prirodna neprekidnost trezvoumlja. Od njega se, opet, malo po malo, rađa poznanje borbe, koje sledi neprestana Isusova molitva, i sladosna tišina uma bez maštanja, te neko divno stanje koje proizilazi od sjedinjenja sa Isusom.

6. Um koji stoji i priziva Hrista protiv neprijatelja i koji mu pribegava radi pomoći liči na životinju koja je okružena mnoštvom pasa kojima se hrabro suprotstavlja iz svog skrovišta. Izdaleka misleno provideći zamke mislenih neprijatelja, on se neprestano moli Mirotvorcu Isusu i ostaje neranjiv.

6. Ukoliko umeš, i ukoliko ti je dano da izjutra staješ pred Gospoda, te ne samo da te On gleda, nego da i ti gledaš (Ps.5,4), razumećeš o čemu govorim. A ako ne razumeš drži se trezvoumlja, pa ćeš razumeti.

6. Sastav mora je mnoštvo vode. Sastav, pak, i uporište trezvoumlja, bodrosti i udubljenog bezmolvija duše, kao i bezdan divnih i neizrecivih sagledavanja i razumnog smirenja ispravnosti i ljubavi jeste (jedino) krajnje trezvoumlje i neprestana, naporna molitva Isusu Hristu, praćena uzdasima ali bez pomisli, uninija i teskobe.

Dobrotoljublje: Dušekorisne i spasonosne stotine prepodobnog Isihija,

prezvitera jerusalimskog Teodulu, o trezvoumlju i molitvi