Slava manastira Marča

Na mjestu na kom se nalazio manastir Marča – nekadašnji duhovni i kulturni centar pravoslavnih Srba u Krajini i sjedište Marčanske eparhije, u nedjelju, 28. jula, povodom manastirske slave – Sabora svetog arhangela Gavrila, Svetu liturgiju služio je arhimandrit Danilo Ljubotina, a sasluživao mu je jerej Dragan Topić, paroh narćanski i đakon Petar Kozakijević iz Zagreba.

Na mjestu nekadašnjeg manastirkog katolikon – Sabornog hrama, danas se nalazi skromna kapela, podignuta 1925. godine, oko koje se narod iz okolnih krajeva tradicionalno okuplja o Saboru arhangela Gavrila kako bi uznosio molitve bestelesnim silama i činio spomen na ovu slavnu i mučeničku obitelj.

Po završetku bogosluženja blagosloveni su slavski darovi, a druženje okupljenih nastavljeno je za slavskim ručkom.

Manastir Marča podigao je mitropolit dabrobosanski Gavrilo Avramović kada je, zajedno sa sedamdeset monaha, prebegao iz Bosne, iz manastira Rmanj između 1578. i 1588. godine. Manastir je bio posvećen Svetim Arhangelima i bio je centar duhovnog života pravoslavnih Srba na području Varaždinskog generalata. Kao takav postao je meta u to vreme izrazito snažne austrougarske politike unijaćenja. Tako je u manastir 1671. godine doveden prvi unijatski episkop. Tek 1737. godine Marča je vraćena Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi da bi, već naredne, 1738. ponovo bila predata u ruke unijata. Pravoslavni narod nije mogao da prihvati činjenicu da se svetinja ponovo oduzima te u noći 17/28. juna 1739. godine Marča biva zapaljen kako bi bilo spriječeno nasilno useljavanje unijatskih monaha u njega. Iste godine počinje obnova manastira Marča koja je nastavljena, manje ili više uspješno, tokom narednih nekoliko godina. Bečka politika unijaćenja, koja nije jenjavala, dovela je do ponovnog nasilnog oduzimanja manastira 1753. godine.

Na molbu srpskih vođa, carica Marija Terezija u Marču ne naseljava unijatske monahe nego latinske monahe pijariste, koji su se iz manastira ubrzo odselili. Poslije njihovog odlaska manastir je postepeno propadao do potpunog urušavanja.

Opširnije o Manastiru Marča, iz knjige protojereja-stavrofora Dušana Kašića: Pravoslavni manastiri u Hrvatskoj i Slavoniji: OVDJE

P.K.