Sabor sv. srpskih prosvetitelja i učitelja, ponedjeljak, 12. septembar

Sabor sv. srpskih prosvetitelja i učitelja

Ovoga dana spominju se ne svi srpski svetitelji uopšte nego samo nekoliko arhiepiskopa i patrijaraha, i to:

Sv. Sava, prvi srpski arhiepiskop, nazvan ravnoapostolnim; Arsenije, naslednik Sv. Save, veliki jerarh i čudotvorac; Sava II, sin prvovenčanog kralja Stefana, živeo u Jerusalimu poduže vreme, naziva se „sličan Mojseju u krotosti (Srbljak)“; Nikodim, podvizavao se u Sv. Gori i bio iguman Hilendarski, po tom arhiepiskop „sve srpske i pomorske zemlje“;

Joanikije, najpre arhiepiskop a od 1346. god. patrijarh, preminuo, 1349. god; Jefrem, podvižnik, izabran preko svoje volje za patrijarha u vreme kneza Lazara 1376. god, i krunisao Lazara, po tom se otkazao prestola patrijaršeskog i povukao se u samoću; Spiridon, naslednik Jefremov, skončao 1388. god; Makarije obnovio mnoge stare zadužbine, štampao crkvene knjige u Skadru, Veneciji, Beogradu i na drugim mestima, podigao čuvenu trpezariju pri Pećskom manastiru, i mnogo uradio na unapređenju crkve uz pripomoć svoga brata, velikog vezira Mehmeda Sokolovića, upokojio se 1574. god; Gavril, po rodu plemić od Rajića, učestvovao na Moskovskom saboru pri patrijarhu Nikonu, zbog čega bude od Turaka istjazavan za veleizdaju i obešen 1656. god. Uz ove još se pominju Jevstatije, Jakov, Danilo, Sava III, Grigorije, Jovan, Maksim i Nikon.

Mnogi od njih podvizavali su se u Sv. Gori, no svi behu „rabi blazi i vjerni, dobri že delatelie vinograda Gospodnя“.